Taart en de dood

4 mei 2020 Steenwijk

Hallo Yeme,

Het is 4 mei en ik ben jarig, 44 kaarsjes om uit te blazen. Vaak wordt me gevraagd of het niet heel deprimerend is, jarig zijn op Dodenherdenking.
De vlag halfstok combineert niet echt lekker met een feestje, toch? Ik heb dat nooit zo ervaren. Op mijn verjaardag zijn we twee minuren stil en herdenken we. De oorlog heeft op die manier van jongs af aan onderdeel uitgemaakt van mijn leven. De dood zat aan tafel samen met de verjaardagstaart. Eerlijk is eerlijk, voor een uitgebreide BBQ of tuinfeest is 4 mei niet echt de dag, beter wat later in de week.

Mijn gegraaf in het verleden heeft consequenties. Je kan niet onderdompelen in de ellende, leed en triestigheid van de Tweede Wereldoorlog zonder dat het je verandert. Het is confronterend te zien waar mensen toe in staat zijn, welke keuzes ze kunnen maken en hoe goed of fout wordt bepaald. Het besef dat wanneer een mens in staat is om de zwartste keuzes te maken, ik ook in staat ben om dat te doen. Dat ik zelf wel denk te weten wat ik zou kiezen maar dat ik dit pas écht weet als het moment daar is.
Yeme, jij maakte de keuze om voedsel en olie te smokkelen en mensen te helpen waar je kon. Het heeft je de kop gekost. Sijbren stond aan de andere kant, aan de zijde van de bezetter. Als NSB'er maakte hij keuzes om een beter leven te krijgen voor hem en zijn gezin. Als Nazi koos hij ervoor om mensen buiten spel te zetten. Wanneer is een keuze gerechtvaardigd? Wanneer mag je kiezen om een beter leven te krijgen en wanneer moet je kiezen om te overleven? En wanneer is een keuze zo zwart dat de dood de betere optie is? In wiens ogen?

Tamara Tromp (16) uit Noordwijk schreef dit jaar één van de gedichten voor de herdenking. Ik deel 'm graag met je.

Pas als het donker is
weet je dat het licht was.
Ik, niets anders dan licht geproefd,
zag alleen een glimp van donker
op het journaal en in schoolboeken.
Ik leef zonder honger,
zonder schoten om de hoek,
zonder raketten als strepen door de lucht,
zonder angst voor razzia's
zonder...
Zonder wat?
Geen benul van het donker,
en gelukkig maar.
Herdenk het donker zodat je
het licht kunt zien,
ervan kunt genieten en
het over de wereld kunt verspreiden.

De vlag gaat vandaag halfstok. Ik vier mijn leven en herdenk hen die het hebben gelaten. Opdat we niet vergeten en gespaard mogen blijven van de zwartste keuzes die een mens kan maken.

Hartelijke groet, Cindy