Liefde van de wolf

27 juni 2020 Steenwijk

Hallo Yeme,

"Wil je de titel aanpassen?" De vraag komt in een gesprek met een redacteur. Mijn antwoord is kort en snel. "Liever niet."

Het mag dan een titel zijn die de Tweede Wereldoorlog niet direct lijkt te raken, het draagt de essentie van het verhaal. Uit liefde keuzes maken.
Liefde voor vrouw en kinderen, liefde voor familie, liefde voor zichzelf, liefde voor kameraden, liefde voor Duitsland en de partij, liefde voor hulpbehoevenden en noodlijdenden. En ok, liefde voor geld en middelen. Uit liefde kan een mens keuzes maken die hem leidt naar de afgrond, de bergtop en alles er tussenin.

De wolf staat voor de runen van de SS, voor immense loyaliteit, voor de keuzes die Sijbren maakt om de toekomst van zijn gezin veilig te stellen, de roedel waarmee hij door de straten trekt, de dubbelrol in louche zaakjes en zwarthandel en het vermogen om uit liefde te kunnen bedriegen. Later staat deze ook voor de wolf in schaapskleren wanneer Sijbren in het concentratiekamp terecht komt, precies tussen diegene die hij verfoeit.

Ach Yeme, wanneer Sijbren jou overhaalt om toch die heuvel af te gaan, ook al schittert de horizon oranje van de naderende bombardementen, doet hij vast een beroep op jouw liefde voor Friesland en je Friese broeders. "Yeme, gean mei my mei. Ik wit fêst dat wy fluch werom syn. As Friezen ûnder elkoar moatte wy op elkoar passe. Bisto dat ferjitte? De bommen binne noch fier wei. No de Dútsers skûlje kinnen wy har iten ophelje. Kom Yeme, ik pas op dy. En do past dochs ek op my?"

Foto
Wanneer ik aan Sijbren denk, springt er altijd één beeld in gedachten. Het is een foto uit het CABR dossier dat na de oorlog over hem is samengesteld.

Na de Tweede Wereldoorlog ondergaan ruim 300.000 Nederlanders de zogeheten bijzondere rechtspleging. Zij worden beschuldigd van samenwerking met de Duitse bezetter, verraad, NSB-lidmaatschap of het in dienst treden bij het Duitse leger. Van al deze mensen is een dossier aanwezig in het CABR, het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging. Het betreft zowel mensen die tot een zware straf zijn veroordeeld als mensen van wie is gebleken dat de verdenking ongegrond was. Foto's uit deze dossiers mogen niet openbaar gemaakt worden of op enigerlei wijze gedeeld, zelfs niet als het familie betreft.

Op deze ene foto poseert Sijbren samen met zijn oudste dochter. Sijbren staat schuin achter zijn dochter die op een klein bureau zit, de witte kniekousen bungelen losjes naar beneden. Ze steunt haar handen naast zich op het bureau, de schouders een beetje opgetrokken. Sijbren leunt naar rechts, zijn linkerbeen schuin op de grond, rechterknie zijwaarts opgetrokken op het bureau met zijn hoofd ter hoogte van haar rechteroor. Hij moet hier een beetje voor bukken en voorover buigen. Zorgzaam zijn linkerhand in haar zij zodat ze goed op het bureau blijft zitten. Zijn rechterhand steunt ontspannen op het bureau. Beiden lachen breeduit naar de camera.
Foto: een onbekend meisje in het uniform van de Nationale Jeugdstorm

Sijbren heeft een knap charismatisch gezicht. Symetrische trekken, gebruind door de zon en een mooie lach met rechte tanden. Kleine kuiltjes in de wangen en lachrimpels bij de ogen. Een volle bos haar met wat slag, een beetje warrig, nonchalant. Het is een gezicht dat automatisch de aandacht trekt, waar je meer van wilt weten. Het plezier straalt van de foto af.
Zijn uniform jasje valt nonchalant open, eronder een wit hemd. De koppelriem en de pet liggen naast het meisje op het bureau. Blijkbaar zit het erop voor die dag. Het meisje heeft het uniform aan van de Nationale Jeugdstorm. Witte kniekousen met stevige stappers onder een zwarte rok zwaaien heen en weer, een lichte blouse met een das en een mutsje op de krullen, waar je op de linkerzij nog net de zeemeeuw kan zien.

De foto laat Sijbren zien op een ontspannen moment, een moment in zijn leven dat hij denkt het goed voor elkaar te hebben. Dat het zijn gezin goed gaat en er een fraaie toekomst is weggelegd voor hen.
Een andere foto toont Sijbren wanneer hij net in Sennheim is aangekomen voor zijn opleiding bij de SS. Het SS uniform is iets te groot en hangt een beetje om zijn schouders. Zijn warrige bos haar is verdwenen, net als zijn lach. Zijn blik ernstig, het gelaat verhard. Het verschil kan niet groter zijn.

Zo zie je maar Yeme, liefde kan mensen op donkere plaatsen brengen.

Hartelijke groet, Cindy