Gevangen in de dood

13 augustus 2020 Steenwijk,

Hallo Yeme,

Tijdens onze terugreis vanuit Duitsland komen we de Liberation route tegen. Die route voert langs plekken die van belang waren bij de bevrijding in 1944/1945 door de geallieerde legers en gidst ons naar Ysselsteyn.

De Liberation Route volgt het pad dat de geallieerden bewandelden tijdens de bevrijding van Europa. De route begint bij Normandië en loopt via Nijmegen en Arnhem richting Berlijn en laat u beleven wat zich in 1944 en 1945 afspeelde. Op vele locaties in de wijde omgeving liggen gemarkeerde veldkeien, de zogenoemde luisterplekken. Op iedere luisterplek is een hoorspel te beluisteren over de indrukwekkende belevenissen van één of meerdere personen in de jaren ’44-’45.

Ysselsteyn
Ysselsteyn is op het eerste gezicht een doodgewoon dorpje met iets meer dan 2000 inwoners. Niks bijzonders. Totdat je aan de rand van het dorp de afslag naar het bos neemt.
Diep verborgen in het Limburgse bos aan een achterafweggetje vind je de grootste begraafplaats in Nederland. Bijna 32000 zielen zijn hier ter ruste gelegd. Zielen die niet welkom waren op de gewone dodenakkers. Duitsers, SS'rs, NSB'ers, collaborateurs..... Maar ook kinderen, baby's en mensen die ze nergens anders kwijt konden. Gevangen in de dood, begraven op Ysselsteyn.

Als Sijbren in Nederland sterft, is dit de plek waar hij begraven zal worden. Ik vraag het me af Yeme, heb jij geweten dat Sijbren een NSB'er is? Had je een vermoeden? Een jaar samen optrekken in miserabele gevangenschap, transport, dwangarbeid en ontsnapping. Dan leer je elkaar wel kennen toch? Maar niets wijst erop dat jij of de gebroeders Lamein weet hadden van de achtergrond van Sijbren. Het enige wat telde is in leven blijven en thuiskomen.

Kinderen
Wanneer ik rondloop tussen de duizenden betonnen kruizen zie ik een begraafplaats met verhalen maar vooral met jonge levens die te vroeg zijn geëindigd. Zoals op iedere militaire begraafplaats is ook hier de gemiddelde leeftijd rond de 20 jaar. Opvallend veel kinderen van 16, 17 jaar. De laatste linie bestond uit jeugd in samengeraapte te grote uniformen. Als moeder van twee zonen van 19 en 20 jaar raakt me dat.

Een indrukwekkende plek voor contemplatie over wat goed/fout inhoudt. Een plek waar op inspirerende wijze wordt gewaakt en gewerkt aan verzoening over de graven. Ik denk dat je het wel had kunnen waarderen Yeme.
Vlak bij de gedenkplaats staat een carrillon van 25 klokken, gebouwd op initiatief van familieleden van de gevallenen. Ieder half uur klinkt de oproep tot vrede over de graven.

Een filmpje van deze bijzondere plek zie je hier: (Geluid aan) www.youtube.com/watch?v=8ADg6LeQP8s

Educatie
Bij de begraafplaats is een Jongeren Ontmoetingscentrum gebouwd waar gedurende het gehele jaar groepen jongeren uit binnen- en buitenland deelnemen aan themaweken. In de expositieruimte is veel informatie te vinden over hoe de Vrienden van Ysselsteyn hun steentje bijdragen aan bewustwording. Hun missie: "Nooit meer oorlog" .

Nederland en Duitsland hebben de handen ineen geslagen. Het initiatief wordt gesteund door de gemeente Venray, Het Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg en de Duitse Bundestag. Het centrum wordt ook gebruikt door de Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge, de Duitse oorlogsgravenvereniging die verantwoordelijk is voor de educatie en het onderhoud van de oorlogsbegraafplaats.

Wie eens in de buurt van Venray is, doet er goed aan om hier een kijkje te nemen. Het is zeer de moeite waard.

Hartelijke groet Cindy